Zima to pora roku która stawia przed zarządcą infrastruktury kolejowej dodatkowe zadania. W jakiej kolejności odśnieża się linie kolejowe? Jakie pojazdy służą utrzymaniu przejezdności linii kolejowych w zimie? Jak wygląda proces odśnieżania torów? 

Kierowcy pojazdów samochodowych wiedzą, że w czasie opadów śniegu, w pierwszej kolejności odśnieża się najważniejsze ciągi komunikacyjne biorąc pod uwagę klasę i kategorię drogi. Na kolei jest trochę inaczej – priorytetem jest utrzymanie przejezdności linii ważnych ze względów gospodarczych i społecznych na których prowadzony jest ruch regionalny związany z dowozem pasażerów do szkół i pracy oraz ruch towarowy związany z transportem węgla, paliw oraz produktów żywnościowych. Wszystkie działania związane z utrzymaniem dróg kolejowych w zimie są zawarte
w Instrukcji Ir – 17 „O zapewnieniu sprawności kolei w zimie”.

Do odśnieżania torów na stacjach i szlakach kolejowych służą różne rodzaje maszyny których dobór uzależniony jest od grubości pokrywy śnieżnej jaką należy usunąć. Należą do nich:

– odśnieżarki szczotkowe – przeznaczone są do odśnieżania rozjazdów oraz torów stacyjnych. Usuwają pokrywę śnieżną o grubości do 30 centymetrów;

– pługi lemieszowe – służą do usuwania zasp śnieżnych o wysokości do 1,5 metra z toru na pobocze, na jedną lub dwie strony;

– zespoły odśnieżne, zwane też kombajnami odśnieżnymi – służą do zbierania z toru pokrywy śnieżnej o grubości do 0,9 metra bezpośrednio na wagony wyposażone w przenośniki taśmowe;

– odśnieżarki frezowe – służące do usuwania z torów pokrywy śnieżnej o grubości do 1,5 metrów lub do 2,5 metrów w przypadku maszyn typu ciężkiego.

Proces odśnieżania polega na usunięciu śniegu z toru w ten sposób, aby nie tworzył on zwałów, które mogłyby spowodować powstawanie zasp na torze lub przeszkód utrudniających odpływ wód podczas jego topnienia. Ze stacji lub wąskich przekopów konieczne jest wręcz wywiezienie śniegu do specjalnie wyznaczonego miejsca składowania. 

Dla ochrony linii kolejowych w miejscach zagrożonych zaspami śnieżnymi powinny być urządzane zasłony śnieżne stałe w postaci żywopłotów i parkanów lub przenośne z wykorzystaniem płotków drewnianych lub siatek z tworzywa sztucznego.

Podczas zimy jednym z problemów z którym musi zmierzyć się zarządca infrastruktury, jest zamarzanie rozjazdów. W celu przeciwdziałania temu zjawisku, stosuje się różne metody rozmrażania, począwszy od elektrycznego ogrzewania rozjazdów poprzez rozmrażanie ich za pomocą piecyków brykietowych (starsza metoda) a skończywszy na… miotaczach ognia! Ponadto jako środka zapobiegawczego przeciwko przymarzaniu rozjazdów, używa się specjalnych środków niskokrzepnących, którymi smarowane są ich ruchome elementy. Dzięki nim zmniejsza się znacząco ryzyko przymarzania rozjazdów, lecz nie są one gwarancją całkowitego zapobiegania występowaniu tego zjawiska.