To pytanie nurtuje zapewne wielu z Was, a w szczególności najmłodszych miłośników transportu kolejowego. Opowiemy Wam krótko, jak obecnie można zostać kolejarzem oraz w jaki sposób szkolono pracowników kolei na przełomie XIX i XX wieku.

Pierwsze szkoły kolejarskie

W 1873 r. Zarząd Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej, z inicjatywy Leopolda Kronenberga, utworzył przy działających już od prawie 30 lat warsztatach mechanicznych Warsztat Instruktorski. W 1875 roku ustawowo powołano do życia Szkołę Techniczną Warszawsko-Wiedeńskiej Kolei Żelaznej z ramienia rosyjskiego ministra komunikacji. Początkowo uczniami mogli być tylko poddani rosyjscy potrafiący pisać i czytać po polsku i rosyjsku. Ponadto powinni znać arytmetykę, obowiązujące miary i wagi, a także rysunek.

Po zakończeniu Wielkiej Wojny 1914-1918 szkoła została upaństwowiona. Państwowa Średnia Szkoła Techniczna Kolejowa działa przy ulicy Chmielnej aż do 1939 roku (od 1938 – Państwowe Liceum Komunikacyjne). O dostanie się do szkoły ubiegało się 3-4. krotnie więcej kandydatów niż wynosił limit miejsc. Zawód kolejarza cieszył się dużym szacunkiem i uznaniem w społeczeństwie, co powodowało duży napływ chętnych do nauki.

Kolej Warszawsko-Wiedeńska

Szkoły organizowano również wzdłuż powstałej Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, a później także w innych ośrodkach kolejowych jak Radom, Brześć, Wilno czy Sosnowiec. Szkoła w sosnowieckich Maczkach była początkowo inicjatywą prywatną p. Marii Mikulińskiej, która przybyła do Maczek (Granicy) w 1885 roku. Jej mąż, jako pracownik Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, otrzymał od warszawskiej dyrekcji pomieszczenia na nowo powstałą szkołę. Od 1 września 1920 r. wszystkie szkoły powszechne na linii Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej przeszły pod zarząd administracji kolejowej. Szkołą zarządzał Wydział Szkolny Dyrekcji Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej. 15 lutego 1922 r. wszystkie szkoły kolejowe zostały przekazane gminom i zostały objęte patronatem Ministerstwa Oświaty. 

Edukacja kolejowa dziś

Tradycja kolejowego szkolnictwa nie odeszła do lamusa. Klasy przygotowujące do kolejowego fachu znajdziecie między innymi w Zespole Szkół Techniczno-Informatycznych w Gliwicach oraz w Zespole Szkół Techniczno-Usługowych im. Jana Pawła II w Tarnowskich Górach do dziś potocznie nazywanych „Kolejówką”. W tym drugim przypadku dodatkowo znajdziecie w pobliżu szkoły zabytkową lokomotywę parową Tp1-18 z 1893 roku wyprodukowaną w 1904 roku przez Linke-Hofmann-Werke LHW, Breslau (Wrocław) o ówczesnych oznaczeniach KPEV: Magdeburg 1343 oraz od 1906 roku Magdeburg 4417. Tuż obok zobaczycie również lokomotywę spalinową Fablok 12D – SM15 produkowaną na podstawie radzieckiej lokomotywy TGM3.

Dziś każdy zainteresowany pracą w Kolejach Śląskich może rozpocząć swoją karierę, ucząc się w wybranej szkole o profilu kolejowym lub w ramach kursu w Ośrodku Szkolenia Maszynistów Kolei Śląskich. Jest to profesjonalna jednostka uprawniona do prowadzenia szkoleń i egzaminowania maszynistów i kandydatów na maszynistów na podstawie wpisu do „Rejestru ośrodków szkolenia i egzaminowania” prowadzonego przez Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego.